Ralph van Raat
Piano

Het concert vindt plaats in Galerie Marzee. Adres: Lage Markt 3, 6511 VK Nijmegen. U kunt reserveren via reserveringen@modernemuziek.nl. Aan de deur worden geen kaartjes verkocht. Voor het bestellen van losse kaartjes kunt u het bedrag van €24 overmaken op bankrekeningnummer NL78 INGB 0000 6517 17 ten name van Stichting Moderne Muziek Nijmegen (studerenden tot 30 jaar € 12). Reserveer tijdig. De vorige jaren was het kerstconcert steeds uitverkocht. Reserveringen worden in volgorde van binnenkomst in behandeling genomen en bevestigd. Abonnementhouders en vrienden van de Stichting hebben voorrang.

Programma
Olivier Messiaen – Vingt Regards sur l’Enfant-Jésus (1944)

Ook dit jaar zet Ralph van Raat onze kersttraditie voort met een integrale uitvoering van Olivier Messiaens Vingt regards sur l’Enfant-Jésus.

Foto: Heather Pinkham

Olivier Messiaen (1908-1992), leerling van Dukas, leraar van o.a. Boulez en Stockhausen, had drie inspiratiebronnen: het katholieke geloof, Wagners Tristan und Isolde en de natuur. Alle drie zijn in de Twintig bezinningen op het kind Jezus terug te vinden.

Voor wat betreft Messiaens geloof, de dubbelnatuur van Jezus, mens en zoon van God, is steeds aanwezig. Bij de soms zeer dynamische verandering, vergelijkbaar met die van de wereld waarin wij leven, staat uiteindelijk de extatische ontmoeting met het eeuwig onbewogene centraal. Het gebruik van regelmatig opgebouwde modi, van symmetrieën, van herhalingen met soms subtiele wijzigingen, maakt dat elke luisteraar, ondanks alle muzikale beweging, uiteindelijk blijft op het punt van uitgang. Net als in Wagners Tristan geeft het gebruik Leitmotiven, zoals het Thème de Dieu (Gods thema), Thème de l’étoile et de la croix (Thema van de ster en het kruis), Thème d’accords (het akkoorden thema), Thème de l’amour mystique (Thema van de mystieke liefde), de pianocyclus eenheid en diversiteit. Tenslotte zal het vooral de vogelaar niet ontgaan dat Messiaen ook de natuur als inspiratiebron heeft.

Messiaen schreef de 20-delige pianocyclus in 1944 voor de pianiste Yvonne Loriod, later zijn tweede vrouw. Volledige uitvoeringen zijn schaars. De cyclus is een van de langste pianocycli die op dat moment gecomponeerd waren. Hij duurt ruim twee uur. Met de pauze erbij zit u op drie uur… En dan zijn er nog de uren thuis van nagenieten en weer bijkomen.

Ralph van Raat  is al vanaf zijn 14e jaar volledig gefascineerd door de klassieke muziek van de twintigste eeuw. Alhoewel zijn repertoire van Bach tot Bartók loopt, ligt het zwaartepunt op componisten vanaf Debussy, Bartók en Ives tot hedendaagse meesters. Zijn doel is het publiek te overtuigen van de immense schoonheid en veelzijdigheid van de muziek van onze tijd met solo-recitals, lezingen met pianospel, concertoptredens, CD-opnames en bijzondere projecten.

In 2003 kreeg hij de titel Steinway Artist en voegde zich daarmee bij het exclusieve groepje pianisten waartoe onder meer Vladimir Horowitz, Martha Argerich, Alfred Brendel, Lang Lang en Keith Jarrett behoren.

Sinds 2006 heeft hij een exclusief contract met Naxos waar inmiddels meer dan 30 opnames van hem verschenen.

Zoals altijd serveren we in de pauze verwarmende Glühwein en voedende soepen. Voor abonnementhouders en vrienden van de Stichting zijn de soepen en de Glühwein gratis.

Duo Gross/Schouten
Katharina Gross – cello
Fie Schouten – basklarinet

In het tweede concert van ons jubileumjaar brengen we een programma voor een unieke instrumentcombinatie. In een aantal zeer recente werken laten de celliste Katharina Gross en de basklarinettiste Fie Schouten  horen hoe de lage frequenties van de basklarinet en de cello samensmelten en contrasteren – en dat alles met theatrale toevoegingen van de musici.

De compositie Word by word van de Turkse componist Füsun Koksal toont muziek als gebaar in de uitgebreide betekenis van het woord als de primaire kracht van muzikale expressie. In BeeSage van de spectraal componiste Rozalie Hirs zijn de partijen van de twee instrumenten zowel contrasterend als complementair. Een centraal kenmerk van de cellopartij is het gebruik van som- en verschiltonen, een fenomeen dat bekend is uit de psychoakoestiek. De diepe, resonerende tonen van de contrabasklarinet verankeren het stuk en onthullen de fundamentele frequenties die ten grondslag liggen aan de harmonisch rijke taal van de cello. De Griekse componist Dimitris Andrikopoulos verkent in “When you see…” de grenzen van het hoorbare. Het werk heeft geen programmatisch karakter, maar wil alleen de sfeer en de ‘kleur’ uitdrukken die worden gesuggereerd in het gedicht ‘When you see millions of mouthless dead’ van Charles Hamilton Sorley. Het werk is een duidelijke en compromisloze manifestatie tegen de romantisering van menselijke offers in een oorlog. Het gaat over wanhoop en de volledige afwezigheid van enige vorm van sensuele communicatie met de verlorenen. Het werk begint met een fascinerende stilte, die overgaat in rusteloosheid en uiteindelijk escaleert in een explosieve uitbarsting. De Nederlands-Duitse componist en basklarinettist Tobias Klein heeft een achtergrond in geïmproviseerde muziek. Ludensic, de titel van dit nieuwe werk voor basklarinet solo, refereert aan de theorie dat spel (ludus in het latijn) het basale concept is dat cultuur en beschaving verbindt. Het concert besluit met Oi Kuu van de Finse componiste Kaija Saariaho. U hoort een poëtische en fragiele klankwereld die door de luisteraar bijna meditatief kan worden ervaren.  

Programma

Füsun Köksal İncirlioğlu – Word by word (2023)
Rozalie Hirs – BeeSage (2023)
Dimitris Andrikoupoulos – “When you see…” (2023) 
pauze 
Tobias Klein – Ludensic (2024) première
Gerhard Stäbler/Kunsu Shim – cello solo’s
Kaija Saariaho – Oi Kuu (1990)

Fie Schouten, onze nationale ambassadeur van de basklarinet, treedt op als soliste en in kamermuziekformaties. Zij is artistiek leider van Stichting To Be Sung, organisator van onder meer het Basklarinet Festijn, gaf concerten en maakte cd-opnames met basklarinettist Jelte Althuis, pianiste Keiko Shichijo, celliste Eva van de Poll, klaveciniste Goska Isphording, accordeonist Marko Kassl en percussioniste Tatiana Koleva. Celliste, performer en componiste Katharina Gross realiseert interdisciplinaire projecten rond nieuwe composities voor cello en elektronica, performance/muziektheater en beeldende kunst. Onlangs verscheen het duo-album BeeSage met werken speciaal voor Fie en Katharina geschreven. Deze is te vinden op https://fieschoutenclarinets.bandcamp.com/album/bee-sage