MONDRIAAN KWARTET
Jan-Erik van Regteren Altena – viool
Edwin Blankenstijn – viool
Annette Bergman – altviool
Eduard van Regteren Altena – cello
mmv Nina Targan Mouravi – declamatie
In de afgelopen tijd hernieuwde het Mondriaan Kwartet de samenwerking met de Georgische dichteres en vertaalster van Russische poezie Nina Targan Mouravi. Onder de titel “Mondriaan, Mandelstam, Mouravi” brengt het kwartet een aangrijpende en uiterst expressieve muziek van Elena Firsowa, Vassili Lobanow en Dimitri Sjostakowitsj afgewisseld met een lyrisch optreden door performer/dichteres Nina Torgan Mouravi.
Programma
- Elena Firsowa 1950 – Misterioso. In memoriam Igor Strawinsky (1982)
- Vassily Lobanow 1947 – Adagio uit Strijkkwartet nr.4 opus 49 ( 1987)
- Osip Mandelstam 1891-1938 – 5 gedichten voorgedragen en vertaald door Nina Targan Mouravi
- Dimitri Sjostakowitsj 1906-1975 – Strijkkwartet nr. 8 opus 110 ( 1960 )
Largo – Allegro molto – Allegretto – Largo
Elena Firsowa (1950) is een van de vele Russische componisten die na een gecompliceerd beroepsleven in Rusland naar het buitenland zijn uitgeweken. Firsowa woont en werkt al jaren in Engeland en beschouwt haar ‘Mandelstam-Cantates’ als haar belangrijkste werk. Ook in haar andere werken spreekt een grote zielsverwantschap met de grote dichter Mandelstam, door velen gezien als een symbool van een hele generatie door Stalin in de jaren 30 geëlimineerde kunstenaars. In het korte strijkkwartet ‘Misterioso’ ( In Memoriam Igor Strawinsky) gebruikt Firsowa een idioom dat in expressie nauw verwant is met het werk van haar grote inspirator Osip Mandelstam.
De in Moskou geboren componist en pianist Vassily Lobanow is schepper van een groot kamermuziek-oeuvre. Sinds 1997 woont en werkt hij in zelfgekozen ballingschap in Duitsland, waar hij zich artistiek in alle vrijheid kon ontwikkelen. Zijn belangrijkste leermeester was Alfred Schnittke. Het Vierde Strijkkwartet ademt echter meer de sfeer van een andere grote Rus, Dimitri Sjostakowitsj. Om die reden wordt dit kwartet soms het “ imaginaire zestiende kwartet “ van Sjostakowitsj genoemd. Lobanow sluit inderdaad vrij naadloos aan bij Shostakowitsj’ laatste kwartetten. Dreiging, melancholie, pijn en berusting zijn de meest karakteristieke kenmerken in zowel het werk van Lobanow als van Sjostakowitsj.
Het Achtste Strijkkwartet van Sjostakowitsj is opgedragen aan de slachtoffers van het fascisme en vormt een aanklacht tegen de verschrikkingen van de oorlog. Het feit dat het geschreven werd in het door bombardementen verwoeste Dresden is hier niet vreemd aan.
Het Mondriaan Kwartet bestaat sinds 1983 en legt zich al jaren wereldwijd toe op het avontuurlijke kwartet-repertoire. Vooral de muziek van 20ste en 21ste eeuw heeft zijn aandacht. Meer dan 100 composities werden opgedragen aan het Mondriaan Kwartet.
Componisten als Cage, Xenakis, Francesconi, Guus Janssen en Paul Termos droegen composities aan hen op. Het Mondriaan Kwartet verkende en verlegde de grenzen tussen gecomponeerde en geïmproviseerde muziek, jazz en popmuziek en zocht talloze malen samenwerkingsverbanden met film, theater , dans en litteratuur. Het Mondriaan Kwartet trad op bij festivals over de gehele wereld, en toerde van Alaska tot Nieuw-Zeeland, van Tokio tot Buenos-Aires.
De uit Georgië afkomstige kunstenares en poëzievertaalster Nina-Targan Mouravi is een indrukwekkend vertolkster van de Russische poëzie. Ze vertaalde en bundelde 70 gedichten van Osip Mandelstam, uitgegeven onder de titel ’ Europa’s tedere handen ‘. De dichter Mandelstam stierf in een Russisch strafkamp. Nina Targan Mouravi was van jongs af gefascineerd door de tedere schoonheid van de niet altijd even toegankelijke verzen. Haar voordrachten van de Russische poëzie kenmerken zich door een meeslepende en grote muzikaliteit in ritme en toonvorming.