NIEUWJAARSCONCERT
Galerie Marzee – Lage Markt 3 – Nijmegen – aanvang 16:00 uur
MAYA FRIDMAN
CELLO
met stem en elektronica
We openen het nieuwe jaar met een concert door de Russisch-Nederlandse celliste Maya Fridman. Maya behoort tot de Nederlandse cellotop en staat bekend om haar gepassioneerde vertolkingen met een unieke mix van stijlen en genres. Muziekperformance, instrumentale beheersing en fysiek-emotionele uitstraling gaan hand in hand.
Oekraïens volkslied “Plyve Kacha” (arr. door Maya Fridman)
Maxim Shalygin – Canti d’inizio e fine (2018); (delen)
Alexander Knaifel – Psalm 51 (1995)
Kaveh Vares – Egidius (2020)
pauze
Karen Tanaka – The Song of Songs (1996)
Peteris Vasks – Pianissimo (1978)
Missy Mazzoli – Vespers (2014)
Michael Gordon – Light is Calling (2014)
Al meer dan 10 jaar schrijft de Oekraïense dirigent en componist Maxim Shalygin (*1985) muziek voor solo-instrumenten, waarbij hij altijd op zoek is naar musici met unieke technische vaardigheden, een breed scala aan emotioneel palet, en die open staan voor uitdagingen. Zijn Canti d’inizio e fine is voor Maya geschreven en bestaat uit zes liederen en een epiloog “Todesfuge” op het gedicht van Paul Celan. Elk deel vertegenwoordigt een denkbeeldige groep van de Holocaust-slachtoffers en elk is toegewezen aan een van de zes engelen des doods: Gabriël, Samael, Kapziel, Azrael, Abaddon en Michael. Het laatste gedicht combineert mysterieus meeslepende beelden met ritmische variaties en structurele patronen, een ongrijpbare beschrijving van horror en dood. U hoort vandaag delen van dit werk.
Aleksandr Aronovitsj Knajfel (*1943) is een Russische componist en cellist die zich tijdens zijn studie voegde bij een groep avant-garde-componisten waartoe onder meer Schnittke, Goebaidulina en Silvestrov en Pärt behoorden. In 1979 werd zijn werk in de ban gedaan. In de 90er jaren ging hij over tot het schrijven van introverte en veelal religieuze muziek. Zijn Psalm 51 voor cello-solo is een minimalistische en gedempte instrumentale toelichting op de bijbelse tekst waarbij het volledige bereik van de cello wordt benut.
Kaveh Vares is een van oorsprong Iraanse componist die in veel verschillende stijlen en voor verschillende disciplines schrijft. Hij werkt met orkesten en ensembles, dans en theater, en film en televisie. Over Egidius schrijft hij:
“Egidius is a lament filled with emotions of loss, pain and longing. The poem was written by Jan van Hulst or Jan Moritoen during the 14th century for the death of a friend Egidius Michaelis. The poet envies Egidius and complains that he’s still alive. What I find very interesting is where the poet urges Egidius to keep a free space for him in the sky so they can join each other once more in happiness. Since ten years ago when I learned about this poem, the sound of the words and the beautiful expressions and its simple meanings haunted my heart and mind. The simplicity and universality of the sense of longing for a lost one guided me to write this piece.”
Pianissimo van de Letse componist Pēteris Vasks (*1946) is het tweede deel zijn Grāmata čellam (‘Een cello-boek’). Vasks beschrijft het als ‘Een monoloog voor een enkele acteur’. Het eerste deel is ruw ruw en agressief en culmineert in een emotioneel en tragisch hoogtepunt. Het tweede deel dat u vandaag hoort, is zijn tegenpool en geeft hoop en rust. Het begint vrij en improviserend, gaat dan over in een cantilene waarbij de stem van de uitvoerende zich bij het gezang van de cello voegt en de klanken tenslotte in de ruimte verdwijnen.
De Amerikaanse componist Michael Gordon (*1956) is een van de oprichters en artistieke directeuren van de New Yorkse groep Bang on a Can. Hij componeerde zijn Light is Calling in de nadagen van de terroristische aanval van 9/11. Gordon woonde dicht bij Ground Zero en “wanted to make something beautiful after witnessing something ugly and tragic.”
De Russisch-Nederlandse celliste Maya Fridman werd al in haar jonge jaren gezien als wonderkind en behaalde tijdens haar studie in Moskou de eerste prijs in het International Festival of Slavic Music. In 2010 werd ze toegelaten tot het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam waar ze studeerde bij Dmitry Ferschtman en waar ze in 2016 haar master cum laude afrondde. In 2013 werd ze bekroond met De Grote Prijs van Nederland als beste musicus.
Sindsdien treedt Maya regelmatig op op podia als het Koninklijk Concertgebouw, Muziekgebouw aan ‘t IJ, TivoliVredenburg en hier in de Vereeniging. In 2018/2019 was ze Artist in Residence bij Gaudeamus. In 2018 werd ze genomineerd voor de Grachtenfestival Prijs en in 2019 won Maya het felbegeerde Dutch Classical Talent Award. In 2020/2021 was ze Artist in Residence bij Tivoli Vredenburg.
Haar uitgebreide discografie omvat inmiddels 12 opnames waaronder verscheidene solo-albums. Het eerste uit 2015 met werk van Schnittke, Pēteris Vasks en Arvo Pärt, een ander met haar eigen arrangement van Prokofievs opera De vuurengel voor cello and piano. De opname werd in het Amerikaanse tijdschrift Stereophile geroemd als “… the best chamber music album I’ve heard in 20 years”.
in 2019 bracht ze de Canti d’inizio e fine van Maxim Shalygin dat alom geprezen werd en door de Volkrant werd opgenomen in de lijst van de beste albums van 2019.
Sinds de Russische invasie van Oekraïne in 2022 organiseerde Maya tal van benefietconcerten voor Oekraïne. Zo was ze in maart 2022, samen met de Oekraïense pianiste Anna Fedorova, een van de initiatiefnemers voor het Concert voor de Vrede in het Concertgebouw. Klik hier voor een interview met haar.
.