Galerie Marzee – Lage Markt 3 – Nijmegen – 4 uur

De Stolz

Marieke Schut – hobo
Jellantsje de Vries – viool
Lisa Eggen – altviool
Doris Hochscheid – cello

Razende Stilstand

Dit concert bestaat uit twee werken van Klaas de Vries en Jan van de Putte, de laatste oud-leerling van de eerste. Deze twee componisten zijn een groot inspirator voor elkaar geweest en hoewel ze zeer verschillende muziek schrijven hebben ze een bepaalde verwantschap. De literatuur (in het bijzonder die van de dichter Fernando Pessoa) als inspiratiebron bijvoorbeeld, maar ook een affiniteit met Japan.
Japan vormt dan ook de rode draad door dit programma, al is het Japan dat Klaas de Vries met zijn verstilde en dromerige Haiku’s beschrijft een heel ander soort Japan dan dat in het nieuwe werk van Jan van de Putte, dat juist koortsachtig woest en rusteloos zal zijn.

Klaas de Vries – En naakte Ruiter (2017)
Een vijfdelige cyclus van Japanse Haiku’s in de Nederlandse vertaling, met projectie van beeld en tekst.
De cyclus is vijfdelig omdat ze gerangschikt is naar de seizoenen, beginnend met de lente (het Japanse nieuwjaar) en na de zomer, de herfst en de winter herbeginnend met een vleugje nieuwe lente.
Het Japanse leven is doordrongen van de liefde voor de natuur. Men ervaart de wisseling van de seizoenen intens. Dit komt tot uitdrukking in de schilderkunst en in motieven op bijvoorbeeld Japanse kleding, maar wel het meest in de Haiku met haar pregnante en uiterst geconcentreerde verwoording van een observatie. Zo leest men in de meest beroemde Haiku ooit (Bashõ):
O, oude vijver
een kikvors springt van de kant,
geluid van water

De keuze van Klaas de Vries uit het zeer uitgebreide repertoire van de Haiku-kunst is o.a. gebaseerd op de regelmatige terugkeer van het water zoals in het bovenstaande vers en het veelvuldige voorkomen van de maan; water en maan in de vier seizoenen.
Of, zoals een bekende spreuk het uitdrukt: Haiku is een kleine vinger, maar hij wijst naar de maan.
Voor de Japanner wekt de maan, met haar koele licht en haar steeds veranderende onveranderlijkheid de gedachte op aan het ongekende, het absolute. Haiku geeft de visie van de kunstenaar weer op de dingen op dat ene moment zodat zij, doordat zij zo bij elkaar geplaatst zijn, plotseling vol betekenis worden en een stemming oproepen, die tijd en plaats te boven gaat.

Jan van de Putte – nieuw werk (2017) 
Thema van het stuk is “Versnelling en Vervreemding” (Hartmut Rosa). We leven in een tijd waarin op veel niveaus van de samenleving dingen in een oneindige immer toenemende versnelling lijken te geraken. Waarbij we steeds ontdekken dat de tijd ons ondanks onze voortdurende aanpassingen opnieuw heeft ingehaald en we weer opnieuw moeten beginnen. Dit leidt tot vervreemding – we kunnen het niet meer bijhouden – en depressie of burn-out. Zo fascinerend als het is wanneer we alles net bij kunnen houden en zo surfen op het leven, zo fataal kan het zijn als het leven ons onhoudbaar voorbij streeft.
Dit stuk probeert ook een voortdurende versnelling bij te houden, met de voortdurende angst ingehaald te worden en pogend een “burn-out” te vermijden. Een soort “razende stilstand”, een steeds weer opnieuw beginnen, in grote haast, immer anders, heftig en gepassioneerd op zoek naar…. ? Gaat het wat vinden? En wat gaat het dan vinden? Of blijft het verdwalen (Kafka)? Of komt het al verdwalend in een volledig onverwachte wereld terecht, waar alle snelheid verdwenen is? Verlamming of Paradijs? Volledige kunstmatigheid? Zijn de spelers robots geworden?
De musici zetten alles in om met huid en haar (en riet) hun doel te bereiken. Normaal spelen, nieuwe speeltechnieken maar ook neuriën, grommen, fluisteren, spreken en zelfs bewegen en gebaren.

De Stolz
Het kwartet (met de bezetting: hobo, viool, altviool en cello) bestaat uit vier gedreven musici die de ambitie koesteren om klassieke en hedendaagse muziek op een eigenwijze, bijzondere manier te presenteren. De musici spelen veelal uit het hoofd en hebben daarmee de vrijheid zich zo flexibel mogelijk op te stellen. Ze brengen hedendaagse composities op een theatrale manier en zoeken naar ongebruikelijke concertvormen. Vele componisten hebben muziek voor hen geschreven en bewerkt, waaronder Rob Zuidam, Theo Verbey, Klaas de Vries, Vanessa Lann, Diego Soifer en Kate Moore.
Ze hebben samengewerkt met acteurs als Johan Leysen en Michiel Romeyn en met dansgroep LeineRoebana.

Een klein voorproefje van het project Razende Stilstand